STICHTING TEILHARD DE CHARDIN

AANDACHTSVELDEN


BIOLOGIE

In de theorie over evolutie, zoals deze verwoord is door Teilhard de Chardin in zijn hoofdwerk Het verschijnsel mens, staat de mens centraal. Daarmee is niet gezegd, dat de mens het eindpunt in de ontwikkeling van complexiteit-bewustzijn is, die door Teilhard als de rode draad in de evolutie wordt gezien. De mens is in ieder geval geen toevalsverschijnsel zoals de darwinisten hem zien, maar een stap op weg naar Omega. Zie hiervoor ook: Hovolezing 2002

 
ECONOMIE

Om te komen tot een wereldbasisinkomen ontwikkelde de kunstenaar Pieter Kooistra in de jaren 1990 een plan, dat onderschreven werd door vele prominente gezagsdragers zoals Jan Tinbergen (de Nobelprijswinnaar voor economie), Wouter van Dieren (Club van Rome), Theo van Boven (rechtsgeleerde) en vele anderen (zie diens boek 'Het ideale Eigenbelang' - uitg. Kok). De hier te downloaden video, opgenomen in het Vredespaleis te Den Haag, is een pleidooi voor dit plan. Onze stichting was van 1993-1998 nauw bij zijn werk betrokken en zoekt economen e.a. om het met name voor Nederland en Europa vruchtbaar te maken.

 
ETHIEK

Teilhard geeft de mens een nieuw perspectief, hoop voor onze toekomst. Hij wijst erop, dat samenwerking ten grondslag ligt aan de evolutie van de soorten. In dit proces neemt de vrijheid toe met de mate van complexiteit. Gelijktijdig groeit daarmee ook het besef van verantwoordelijkheid ten opzichte van het geheel. Teilhard legt de nadruk op de inspanning, die we ons moeten getroosten om de soort te laten overleven vanuit onze verantwoordelijkheid voor de wereldgemeenschap als geheel.

 
FILOSOFIE (èn THEOLOGIE)

De fenomenologie van Teilhard de Chardin vindt haar oorsprong in de fysica, de biologie, de geologie en de paleontologie.

De comparatieve filosofie van de oriëntalist prof. dr. Ulrich Libbrecht integreert haar. (zie: libbrecht-comparatieve-filosofie-1)

De procesfilsofie (èn procestheologie)ligt in haar verlengde. Ze gaat uit van de filosofie van de wiskundige Alfred North Whitehead. (zie: verwante denkers)

Zie ook het tijdschrift voor politieke filosofie en cultuur onder directie van prof. dr. S.W. Couwenberg, waarin door deze herhaaldelijk op de noodzaak van convergentie van wetenschap en religie wordt gewezen en op de inspiratiebron die Teilhard de Chardin daartoe vormt: (zie: www.civismundi.nl en Hovolezing 2002)

 
KOSMOLOGIE

De redacteur van Teilhards werken, de Vlaming prof.dr. Max Wildiers, schreef refererend aan Teilhard en Whitehead in zijn boek 'Kosmologie in de westerse cultuur' (p. 273): "Hier werd een wereldinterpretatie geboden, die niet alleen ten volle rekening hield met de inzichten van de moderne natuurwetenschappen, maar ons werd bovendien een metafysisch systeem aangereikt, dat zich uitstekend leende tot een herdenken en herformuleren van de christelijke geloofstraditie in haar waardevolste elementen". Zie ook: wildiers-kosmologie

 
MYSTIEK

Van Teilhards werken kan in dit verband het beste worden verwezen naar "Het Goddelijk Milieu" (dl. 5 BTdC) en naar zijn meditatie 'De mis op de wereld' (dl. 18 BTdC). De patriarch van de Russisch Orthodoxe Kerk Alexander Menj († 1989) schreef in 1981 een voorwoord bij de Russische uitgave van dit mystieke werk. Deze Russische uitgave verscheen in 1992 en staat geheel op de Russische versie van deze website (op de vlag klikken). In ons land voelt de mysticus Freek van Leeuwen vanuit eigen ervaringen, die hij o.a. beschrijft in zijn boek Geestkunde, een sterke band met Teilhard de Chardin. Een aantal passages uit het mystieke werk van Teilhard de Chardin heeft hij op zijn website overgenomen.

In 2010 overleed de voormalig hoogleraar aan de landbouwuniversiteit Wageningen prof. dr. J.S.O.van Asseldonk. Zijn werk De Tao van de Landbouw behandelt de natuurmystiek van diverse kanten en daarmee tevens de visie van Teilhard de Chardin en Alfred North Whitehead. Zowel van Freek van Leeuwen als van Hans van Asseldonk zijn in de laatste uitgaven van GAMMA bijdragen verschenen.

 
SOCIOLOGIE

Als er één terrein van wetenschap is, waarop Teilhards ideeën vruchtbaar voor de toekomst kunnen zijn, is dat de sociologie. Teilhard introduceerde immers het begrip 'noösfeer'. Daarmee wordt de samenleving van denkende en invoelende mensen bedoeld. Deze samenleving zal zich binnen de beperkte ruimte van de aardbol dienen te handhaven. Teilhards werk maakt zichtbaar welk gedrag en welke structuur daarvoor de beste overlevingsstrategie oplevert. Dit levert gezichtspunten op die onzes inziens raakvlakken hebben met het werk van Arnold Cornelis 'Logica van het gevoel - Filosofie van de Stabiliteitslagen in de Cultuur als Nesteling der Emoties' (uitgeverij Essence - 2000 - 9e druk) en met dat van Harry Ansems 'De transhumane mens' (febr. 2013)

 
TOENADERING VAN GODSDIENSTEN

De Baha'i - Tahiri-Lezing 'Wetenschap en Religie als partners' door H.J. Hogeboom van Buggenum (De Poort, Groesbeek, 14-6-1998).

 
VREDESINSPANNINGEN

Het Congres voor Wereldvrede van de Wereldraad van Kerken mei 2011 in Kingston, Jamaica, is een oproep tot inclusief denken in het verlengde van de teilhardiaanse evolutieleer. Onder de titel 'Werken aan rechtvaardige vrede' biedt de extra-editie (sept. 2015) van het blad Vredesspiraal van de organisatie Kerk en Vrede voor de politiek behartenswaardige artikelen.

 
WERKGELEGENHEID

Zie (en download) hiervoor de artikelen van Wim Drell in (resp.vanuit) ons tijdschrift GAMMA jrg. 01-nr.04-p.20-25; jrg. 02-nr.01-p.04-10; jrg. 02-nr.02-p.12-14.