PIERRE TEILHARD DE CHARDIN
|
||||||
|
1. Alfred North Whitehead (1861-1947) Hij was een beoefenaar van de wiskunde. Voordat hij verhuisde naar de Verenigde Staten hadden al zijn werken dan ook betrekking op de symbolische logica, wiskundige fysica en de filosofische implicaties van de wis- en natuurkunde. In 1942 werd hij door de Harvard-universiteit uitgenodigd de filosofische faculteit te komen versterken. In de tijd, die hij daar doorbracht publiceerde hij zeven boeken, waarin hij zijn filosofische ideeën verfijnde en uitwerkte. Hij voelde de innerlijke noodzaak de zwaai te maken naar de metafysica in een tijd waarin men hiernaar met grote argwaan keek en zelfs de mogelijkheid ervan in twijfel trok. Van zijn werken noemen wij: The principle of reality (1922), Science and the modern world (1925), Religion in the making (1926), Process and reality (1929), The aims of education 1929), Adventures of ideas (1933), Modes of thought (1938) |
David Ray Griffin baseert zijn boek Reenchantment without Supernaturalism op de procesfilosofie van Alfred North whitehead (1861-1947). Tussen deze filosofie en die van Teilhard de Chardin bestaat een wezenlijk verband. De uitgever van het werk van Teilhard in Nederland en Frankrijk, de franciscaan prof. dr. Max Wildiers, heeft dit verband in zijn boeken Kosmologie in de Westerse cultuur (1989) en De vijf vreugden van de geest (1996) reeds onderkend en het belang ervan voor de toenadering van wetenschap en religie onderstreept. Voor de Stichting Teilhard de Chardin, die zich ten dienste stelt van het 'Genootschap tot Convergentie van Wetenschap en Religie', is het dus een goede zaak, dat zij het boek van Griffin nu met een Nederlandstalige inleiding onder de aandacht mag brengen. Temeer daar dit gebeurt in een zorgvuldige formulering en stapsgewijze opbouw die ook voor niet-theologen en filosofen toegankelijk moet zijn.
De auteur Ben Crul is inmiddels in Nederland geen onbekende. Hij vertaalde eerder het boek van de procesdenker Thomas E.Hosinski Stubborn Fact and Creative Advance (Wat gebeurt er in Gods naam? - uitg. Agora/Pelckmans, Baarn 1999) en publiceerde in 2002 bij uitgeverij Dabar-Luyten het boekje Kerkverlaters, ze geloven het wel - uitzicht op een nieuw godsbeeld. Het feit, dat hij van huis uit geen filosoof of theoloog is, mag ertoe hebben bijgedragen, dat hij het voor velen toch moeilijke onderwerp op een alleszins begrijpelijke wijze uiteenzet. Download een inleiding bij het boek 'David Ray Griffin : Reenchantment without Supernaturalism - Hernieuwde bezieling zonder bovennaturalisme'.
Whitehead - studiegroep:
In Rijswijk kwam destijds elke maand een studiegroep bijeen, die zich beijverde om het werk van Whitehead in Nederland meer ingang te doen vinden. In België doet prof. dr. Jan van der Veken als voorzitter van de European Society for Process Thought hetzelfde. Hij trad in december 1998 op als één van de opponenten bij de promotie van Palmyre Oomen aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Haar dissertatie droeg de titel:Doet God ertoe? - Een interpretatie van Whitehead als bijdrage aan een theologie van Gods handelen (uitg. Kok, Kampen, 620 blzz., ƒ 69,90). Het ambt van buitengewoon hoogleraar namens de Radboudstichting aan de Technische Universiteit Eindhoven (TUE) aanvaardde prof. dr. Palmyre M.F. Oomen met de intreerede "Werkelijkheid - Over materie en geest, alfa en bèta, en de zaak van de wijsbegeerte. Binnen de Stichting Teilhard de Chardin heeft dr. Peter Renaud een essay geschreven over Whitehead en er wordt gewerkt aan een vergelijking tussen het gedachtegoed van Teilhard de Chardin en Whitehead. Mocht u zich geroepen voelen om een bijdrage te leveren inzake 'Teilhard de Chardin en procesfilosofie', neemt u dan svp contact op met de Stichting. Zie contact.
|
2. Carl Gustav Jung (1875-1961) Deze Zwitserse psychiater brak met de psycho-analyse van Freud, wiens dieptepsychologie hij omboog in een richting, die hij de 'analytische psychologie' noemde en waarin het begrip 'libido' de betekenis kreeg van algemene levenskracht. Daarin heeft ook (in tegenstelling tot bij Freud) het religieuze een positieve betekenis. Doordat hij het individuele bewustzijn van de mens in relatie ziet tot het collectieve bewustzijn zijn er vele parallellen met Teilhard de Chardin. Wij verwijzen kortheidshalve voorlopig even naar Prof. dr. E. A. D. E. Carp "Teilhard, Jung en Sartre over evolutie" (Aula 426) en Giulio Haas "Die Weltsicht von Jung und Teilhard - Gegensätze die sich vereinen" (Walter Verlag, Olten 1991) en naar Bernard Towers "Jung en Teilhard" in BTdC 9 (zie: werken.) Verder verwijzen we naar de C.G. Jung Vereniging Nederland, Interdiscipilinaire Vereniging voor Analytische Psychologie (http://www.cgjung-vereniging.nl) - Verspreid over het land zijn hierin een zestal werkgroepen actief waarvan de leden maandelijks bijeenkomen om van gedachten te wisselen over onderwerpen gerelateerd aan de analytische psychologie. Daarnaast organiseert de vereniging jaarlijks enkele landelijke studiedagen en verschijnt er een kwartaaltijdschrift en een jaarboek. |
|
Een vergelijking tussen Jung en Teilhard vinden we in de lezing van Siôn Cowell, in het boek van drs. Paul Revis De evolutie van brein en bewustzijn - Het pionierswerk van Jung en Teilhard de Chardin (uitg. Parthenon - 2009) en in het artikel van de Amerikaanse ds. Franklin E. Vitas Teilhard en Jung - Een kosmische en psychische convergentie(GAMMA, jrg. 16 nr. 2 - juni 2009, p.27-54) | |
Voor andere verwante denkers zie:
